Bujanka średnia

Bujanka średnia
	Bombylius medius
	(Linnaeus, 1758)
	; Imago
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	muchówki
Rodzina	bujankowate
Podrodzina	Bombyliinae
Plemię	Bombyliini
Rodzaj	Bombylius
Gatunek	bujanka średnia
Synonimy
	Bombylivs secvndvs Schaeffer, 1768; Bombylius punctatus De Geer, 1776; Bombylius concolor Mikan, 1796; Bombylius discolor Meigen, 1804; Bombylius tectus Panzer, 1804; Bombylius hymopelanus Pallas in Wiedemann, 1818 (nomen nudum); Bombylius intermedius Walker, 1849; Bombylius medius var. albomicans Loew, 1855; Bombylius pictipennis Loew, 1855; Bombylius medius var. pallipes Loew, 1855; Bombylius confrater Loew, 1855; Bombylius medius var. dalmatina Strobl, 190; Bombylius poecilopterus Bezzi, 1925: 163; Bombylius medius caucasicus Paramonov, 1940; Bombylius varipennis Evenhuis, 1978;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bujanka średnia^[1] (Bombylius medius) – gatunek muchówki z rodziny bujankowatych i podrodziny Bombyliinae. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego po Syberię i Azję Środkową.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątego wydania Systema Naturae. Jako miejsce typowe autor wskazał Europę^[2].

Morfologia

Muchówka ta osiąga od 9,5 do 14 mm długości ciała o zwartej budowie. W całości porośnięta jest puszystym i długim owłosieniem^[3]. Głowa jest dość mała, znacznie węższa od tułowia, w widoku bocznym mniej więcej trójkątna^[4], matowoczarna z szarożółtym nalotem, na potylicy i większej części twarzy owłosiona żółto, na bokach twarzy owłosiona czarno. Szczecinki zaoczne na potylicy samca są czarne. Oczy złożone u samic są szeroko rozstawione, u samców zaś stykają się ze sobą lub są silnie zbliżone^[3]. Czułki są wąsko rozstawione i mniej więcej tak długie jak głowa^[4], ubarwione czarno, a ich trzeci człon jest wysklepiony po stronie grzbietowej i niemal dwukrotnie dłuższy niż dwa wcześniejsze razem wzięte^[3]. Aparat gębowy ma długi, smukły, sterczący ku przodowi ryjek i dość krótkie głaszczki^[4]^[3].

Tułów jest krótki i szeroki^[4], z owłosieniem brunatnym w kępce na przedzie śródplecza i w pasach od guzków barkowych do nasad skrzydeł, gdzie indziej zaś owłosiony jest głównie żółto, na tarczce czarno-żółto. Kolor przezmianek jest ciemnobrunatny. Skrzydła mają w części przedniej brunatną plamę o klinowatym zarysie, a ponadto liczne, drobne, izolowane, brunatne plamki na żyłkach poprzecznych i łączeniach żyłek, z których część styka się z plamą klinowatą. Odnóża są czerwonobrunatne z czarnymi nasadami ud^[3].

Odwłok jest krótki i szeroki, szerszy od tułowia^[4], jednorodnie i równomiernie żółto owłosiony, co odróżnia go od tego u bujanki plamoskrzydłej^[3].

Ekologia i występowanie

Owad ciepłolubny. Osobniki dorosłe aktywne są od kwietnia do maja. Odwiedzają kwiaty celem żerowania na nektarze. Latają nisko, lotem zygzakowatym. Chętnie przysiadają na nasłonecznionej powierzchni gleby^[3]. Larwy są parazytoidami pszczół^[4].

Gatunek palearktyczny^[4]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Szwecji, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji. W Afryce Północnej zamieszkuje Maroko, Algierię, Tunezję, Libię i Egipt^[2]. W Azji znany jest z zachodniej Syberii^[3], Cypru, Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Syrii, Libanu, Izraela, Kazachstanu, Uzbekistanu, Turkmenistanu, Tadżykistanu, Kirgistanu, Iraku, Iranu i Afganistanu^[2].

Przypisy

↑ Artur Popławski: Zoologia krótko zebrana dla szkolnego i domowego użytku obojej płci. Warszawa: Bernard Lessmann, 1865.
↑ ^a ^b ^c N.L. Evenhuis, D.J. Greathead: World catalog of bee flies (Diptera: Bombyliidae). Revised September 2015. Bishop Museum, 2015. s. 1-206. [dostęp 2019-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Frank M.F.M. Hull Frank M.F.M., Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9 .

[Popławski-1] Artur Popławski: Zoologia krótko zebrana dla szkolnego i domowego użytku obojej płci. Warszawa: Bernard Lessmann, 1865.

[cat-2] N.L. Evenhuis, D.J. Greathead: World catalog of bee flies (Diptera: Bombyliidae). Revised September 2015. Bishop Museum, 2015. s. 1-206. [dostęp 2019-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].

[Trojan-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.

[Hull-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Frank M.F.M. Hull Frank M.F.M., Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9 .

[1]

[2]

[3]

[4]